Łańcuszek - definicja i zastosowanie

Łańcuch to szereg ogniw o różnych kształtach, które dosłownie lub metaforycznie, połączone ze sobą tworzą całość. 

Powszechnie wiadomo, że historia łańcucha sięga tysięcy lat wstecz. Choć nie wiadomo kto konkretnie wynalazł łańcuchy to źródła historyczne podają, że ponad 2200 lat p.n.e. używali ich Chińczycy. Potrzeba jest matką wynalazków, jak mówi przysłowie, dlatego powstało coś co pomagało ludziom w codziennej pracy - łańcuchy skonstruowano by podnosić i transportować ciężkie przedmioty, prowadzić zwierzęta na uwięzi czy zakuwać ludzi w kajdany.

Na przestrzeni wieków łańcuchy, które towarzyszyły ludziom jako przedmioty codziennego użytku stały się inspiracją dla twórców i weszły na stałe do sztuki jubilerskiej. Dekoracyjne łańcuszki to jedne z podstawowych ozdób i modowych dodatków, często pierwszy i jedyny wybór kobiet szykujących dodatki do codziennych i odświętnych stylizacji. To klasyka biżuterii, lubiana i noszona od pokoleń zarówno przez kobiety jak i mężczyzn. 

Łańcuszek jest uniwersalnym, ponadczasowym dodatkiem, który ze względu na wyjątkową formę sam w sobie może być atrakcyjną ozdobą. Współcześnie łańcuszki bardzo chętnie łączone są różnorakimi zawieszkami, medalikami, wisiorkami czy kamieniami szlachetnymi tworząc dekoracyjny naszyjnik, np celebrytkę. Niezwykle popularne są także łańcuszki w krótszej wersji - noszone jako ozdoba nadgarstka czy kostki czyli bransoletki. W najnowszych trendach łańcuszki pojawiają się coraz częściej w mniej typowych aranżacjach - jako elementy garderoby czy dekoracja włosów. 

Łańcuszki wytwarzane są z metali szlachetnych takich jak złoto, srebro, platyna oraz z ich stopów. Niektóre wymagają ręcznej, misternej pracy jubilera, inne produkowane są maszynowo nie mając nic wspólnego z warsztatem rzemieślnika. Kupując biżuterię stajemy przed trudnym wyborem spośród ogromnej ilości propozycji - od prostych, surowych wzorów po skomplikowane i bardzo wyrafinowane kompozycje.

Splot łańcuszka

Splot łańcuszka to naprawdę istotna kwestia kiedy mówimy o biżuterii - decyduje o tym czy łańcuszek nam się podoba, bo splot to przede wszystkim wygląd łańcuszka. Kształt i rozmiar oczek oraz sposób ich łączenia ze sobą nadaje charakter całej kompozycji. Idealne dopasowanie rodzaju zapięcia, splotu i ewentualnych elementów ozdobnych przemawiają za pięknem i funkcjonalnością łańcuszka. 

Splot to pierwsza cecha, którą bierzemy pod uwagę wybierając łańcuszek. Od rodzaju splotu jubilerskiego zależy jak zaprezentuje się biżuteria, czy zabłyśnie dzięki grze świateł, które odbije, a także to czy będzie dobrze wyglądać solo lub w zestawieniu z zawieszką.

Pomysłowość twórców i nieograniczona wyobraźnia zaowocowały ogromną różnorodnością wzorów biżuteryjnych łańcuszków. Łańcuszki ewoluowały od klasycznych splecionych ze sobą pierścieni po różnych kształtów moduły i kombinacje tych elementów. Ogniwo już niekoniecznie ma kształt koła czy owalu, najnowsze wariacje na temat splotów łączą elementy o kształtach zupełnie odbiegających od klasycznego rozumienia łańcuszka - np. łańcuch z zespolonych ze sobą kostek, kulek, pełnych kółeczek, drobnych listków, serduszek czy gwiazdek. Dodatkowo poszczególne elementy łączone są ze sobą nieregularnie i tworzą przestrzenne kompozycje.

W jubilerstwie rozróżniamy sploty płaskie i przestrzenne, o prostej budowie i bardzo skomplikowane. Niektóre sploty wyróżniają się trwałością i odpornością na zerwanie czy uszkodzenia mechaniczne, inne z kolei cechuje podatność na plątanie czy zagniecenia. Decyduje o tym nie tylko splot łańcuszka ale także jego długość i sposób noszenia - samodzielnie lub z zawieszkami. 

Charakterystyka splotów łańcuszków

Zagadkowe nazwy łańcuszków można rozszyfrować sięgając do historii ich pochodzenia i przyglądając się ich kształtom. Nazwy splotów często łączą się z nazwiskami twórców czy przedmiotami, z którymi kojarzą się sznury połączonych ogniw, sugerują też kształt albo upamiętniają ważne osoby, na których cześć nazwano dany splot łańcuszka.

Oto zestawienie klasycznych, najbardziej znanych i najczęściej spotykanych splotów jubilerskich - rolo, ankier, pancerka, Singapur, linka, mariner, Figaro, kostka, lisi ogon, kordel, królewski, coreana, kłos, kulka, Bismarck, Mona Lisa (Niektóre z opisanych niżej wzorów są pewnego rodzaju bazą, na podstawie której powstały inne, bardziej skomplikowane lub urozmaicone sploty):

1. Rolo

To najprostszy splot składający się z jednakowych, regularnych kółeczek lub owalnych ogniw, przypominających obrączki płaskie w środku i lekko wypukłe na zewnątrz. Elementy łączone są ze sobą pojedynczo i zawsze pod kątem prostym. Rolo to skromny, minimalistyczny i wytrzymały wzór. Często można go spotkać w przedłużeniach naszyjników, chokerów czy bransoletek. Dzięki luźnej strukturze daje możliwość przesunięcia zapięcia w wygodne dla użytkownika miejsce.

2. Ankier

Klasyczny splot inspirowany wyglądem łańcucha kotwicznego, stąd jego nazwa i konstrukcja. Owalne lub prostokątne, lekko spłaszczone i zaokrąglone na rogach ogniwa, połączone są ze sobą regularnie pod kątem 90 stopni. Ankier jest niezwykle uniwersalnym splotem, który rewelacyjnie prezentuje się w wersji delikatnej, złożonej z drobnych ogniw, jak i w odsłonie masywnej, gdzie dużych rozmiarów oczka tworzą charakterną kompozycję. Splot ankier daje twórcom ogromną swobodę projektowania biżuterii, a użytkownikom duży wybór wariantów i swobodę dopasowania łańcuszka do własnych preferencji. Splot ankier może wydawać się nieco surowy, ale to w tej prostocie tkwi jego piękno. To właśnie ankier nadaje uroku tak bardzo lubianym celebrytkom czy naszyjnikom w standardowych fasonach z wisiorkami - cała ich uroda polega na minimalizmie i subtelności. Na bazie splotu ankier tworzymy biżuterię marki Believy, nasze chokery i bransoletki.

3. Pancerka

Wytrzymałość i elegancja to podstawowe cechy tego splotu. Pancerka należy do podstawowych wzorów, który od lat nieprzerwanie króluje w modzie damskiej i męskiej. Skojarzenia nazwy z pancerzem są nieprzypadkowe, ponieważ sposób łączenia spłaszczonych, oszlifowanych ogniw pozwala uzyskać mocną kompozycję o dużej odponości na uszkodzenia niczym pancerz ochronny. Oszlifowane nieco boki każdego z elementów wprowadzają grę świateł dzięki czemu łańcuszek w typie pancerki mieni się w słońcu, połyskuje i przykuwa uwagę. Cieńsze łańcuszki pasują do zestawień z wisiorkami, grubsze najlepiej prezentują się solo. Wzór ten doczekał się wielu modyfikacji takich jak: wyżłobienia wzdłuż ogniw, diamentowanie, kwadratowe i kanciaste ogniwa, podwójny splot, spłaszczenie po środku ogniw, dzięki czemu powstają bogato zdobione, zawsze lśniące odmiany. Na bazie pancerki można stworzyć wiele ciekawych i oryginalnych kompozycji na szyję oraz na rękę.

4. Singapur

Lekko skręcony, trwały i dosyć mocny splot, jest subtelną odmianą pancerki. Efektowny i delikatny jednocześnie. Łańcuszek w typie singapur sam w sobie jest ozdobą, która mieni się na szyi właścicielki dodając jej blasku. Ze względu na solidną konstrukcję można łączyć go z zawieszkami odpowiednich rozmiarów. Jednak stawiając na potęgę minimalizmu, zawieszki i wisiorki raczej nie będą współgrały z tym wzorem, sam łańcuszek i piękna gra świateł, które odbija wystarczą by czuć się wyjątkowo i elegancko. 

5. Linka (żmijka)

To bardzo gęsty wzór, o prostej budowie, którego wygląd na pierwszy rzut oka przypomina linkę lub sznurek (czasem jego wygląd jest porównywany do skóry węża). W podstawowej wersji łańcuszek ma przekrój koła lub owalu, ale zdarzają się lekko kanciaste wersje o przekroju wielokąta. Ogniwa są tak niewielkie i ciasno spięte, że nie widać połączeń między nimi - z tego powodu łańcuszek jest dosyć sztywny i podatny na deformacje. Mimo dużej wrażliwości na uszkodzenia łańcuszek w formie linki jest wart uwagi, ponieważ wspaniale błyszczy, idealnie komponuje się z zawieszkami i jest bardzo dobrą bazą do tworzenia rozmaitych naszyjników. Występuje w wersji cienkiej i nieco grubszej, jest typowo kobiecym wzorem zaliczanym do ponadczasowej klasyki biżuterii.

 

6. Mariner (Gucci, splot marynistyczny)

Wygląd marinera zbliżony jest do splotu ankier - właściwie jest jego modyfikacją - każde owalne ogniwo zostało uzupełnione poprzeczną “belką” (przegródką), która urozmaica i wzmacnia splot. Również inspirowany łańcuchami używanymi na statkach przez marynarzy, dlatego skojarzenia ze światem żeglarskim są prawidłowe. Rzadko się plącze, jest mocny, dosyć gruby i wygodny w użytkowaniu. Łańcuszek o splocie marynistycznym raczej zakładany jest solo, bez zawieszek i dodatkowych ozdób. 

7. Figaro (operowy)

Splot operowy to urozmaicona wersja pancerki. Zmiana polega na tym, że co drugie, co trzecie lub co czwarte ogniwo pojawia się oczko o wydłużonym kształcie (taka sekwencja regularnie się powtarza). Splot figaro zawdzięcza swoją nazwę operze “Wesele Figara” (utwór literacki Pierre'a Beaumarchais'go w oprawie muzycznej W. A. Mozarta), a dokładnie włoskiemu odtwórcy głównej roli w XVIII-wiecznym przedstawieniu, który wstąpił w łańcuchu o takim splocie. Wtedy też ta ciekawsza wersja pancerki zyskała ogromną popularność, a jubilerzy produkowali tego typu łańcuszki na wielką skalę. Figaro zasłynął najpierw wśród Włochów, by z czasem moda na łańcuszki operowe ogarnęła całą Europę i ruszyła dalej w świat, do dzisiaj nie tracąc na zainteresowaniu. Delikatne, cienkie wersje łączy się z zawieszkami, cięższe i grubsze łańcuszki noszone są jako samodzielne ozdoby. Współcześnie figaro zostaje wzbogacony o kamienie szlachetne lub wzorki grawerowane na powierzchni poszczególnych ogniw. To wzór uniwersalny dla pań i panów. 

8. Kostka (wenecjana)

Kostka jest emanacją splotu ankier, owalne elementy zastąpiono ogniwami w kształcie regularnych kosteczek, które są ze sobą ściśle złączone. To gęsty wzór, o przestrzennym kształcie i przekroju kwadratu, a przy tym pełen lekkości pięknie odbijający światło. Łańcuszek w typie kostka dobrze wygląda jako samodzielna ozdoba jak i w komplecie z zawieszką.

9. Lisi ogon

Splot ten przypomina warkocz lub girlandę splecionych gałązek. To grubszy wzór składający się z kilku pasm ogniwek gęsto splecionych na kształt warkocza, który ze względu na swoją okazałość kojarzy się z puchatą lisią kitą. Fason ten noszony jest bez dodatkowych ozdób, jest dekoracyjny sam w sobie. Łańcuszki w typie lisiego ogona są efektowne, kompozycja ogniw jest przestrzenna,  dosyć sztywna ale i wytrzymała.

10. Kordel (kord, korda, sznur)

Splot kordel można nazwać skręconym ankierem, ale to nie do końca prawda - ogniwa wyglądają tak samo, jednak kordel jest splotem podwójnym, ciaśniejszym, grubszym i przestrzennym, o zdecydowanie bardziej wyszukanym wyglądzie. Podobieństwo łańcuszka do sznurka jest uderzające. W tym przypadku etymologia nazwy jest prosta i jasna - pochodzi od angielskiego słowa ‘cord’ oznaczającego sznur. Tak wyglądał też sznur wiązany w pasie przez dawnych rycerzy i wojowników, którzy przy boku nosili broń białą zwaną kordami. Łańcuszek o tym splocie jest tak efektowny, że nie ma sensu łączyć go z zawieszkami, wspaniale za to prezentuje się w zestawie z bransoletką o tym samym wzorze, jest kobiecy, błyszczy i zwraca uwagę. 

11. Królewski (bizantyjski)

To jeden z najbardziej wyrafinowanych i kunsztownych splotów jubilerskich. Każde ogniwo tego splotu łączy się z czterema kolejnymi, w podstawowej wersji kółeczka są jednakowe i tworzą skomplikowaną strukturę o bardzo okazałym i efektownym wyglądzie. Określenie “królewski” nawiązuje do bogactwa, które ten wzór prezentuje, a ponadto jego alternatywna nazwa “bizantyjski” kojarzy się z czasami wielkości i świetności Cesarstwa Bizantyjskiego - obie nazwy w pełni oddają szlachetny i dekoracyjny charakter łańcuszka w tym typie. Noszony jest samodzielnie przez kobiety i mężczyzn, ponieważ jest strojny i okazały nie  łączy się go z wisiorkami lub innymi ozdobami. Często wyplatany jest ręcznie w pracowniach złotniczych. 

12. Coreana (odmiana bombata zwana popcornem)

Sploty coreana (liczba mnoga, ponieważ mamy kilka odmian) wytwarzane są z blachy a nie z drutu - dzięki temu są puste w środku i lekkie. Odmiana popcorn to kompozycja blaszek połączonych ze sobą w przestrzenny wzór, który kształtem przypomina kuleczki lub ziarna prażonej kukurydzy. Wzór ten jest efektowny a jednocześnie delikatny i nowoczesny w swojej formie. Wypukłe elementy wspaniale odbijają światło dzięki czemu ten kobiecy łańcuszek dodaje blasku właścicielce. Bombata noszona jest bez dodatkowych ozdób, często naszyjnik w komplecie z bransoletką.

13. Kłos (spiga) 

Ogniwa splotu kłosowego wyglądem przypominają kłosy zbóż. Ogniwa mają nietypową, lekko wygiętą formę, splecione tworzą dość ciasny, zbity wzór. Czasem niektóre ogniwa mają inny kolor niż pozostałe by urozmaicić wygląd kompozycji. Kłos nie wymaga dodatków dekoracyjnych i jest typowo kobiecym splotem. 

14. Kulka (splot kulkowy) 

Charakter splotu kulkowego najpełniej oddają trzy określenia: prosty, atrakcyjny, uniwersalny. Ten delikatny łańcuszek składa się z kuleczek połączonych ze sobą kawałeczkami druciku. W miejscu kuleczek mogą także występować inne geometryczne kształty - jednorodne lub wymieszane tworząc ciekawą, przestrzenną kompozycję (np. owale lub inne bryły). Splot ten wywodzi się z wojskowości, gdzie był i jest wykorzystywany do wieszania nieśmiertelników na szyjach żołnierzy. Sięgają po niego zarówno panie jak i panowie. W drobnej, delikatnej wersji jest łańcuszkiem typowo kobiecym i subtelnym. Wyjątkową odmiana splotu kulkowego jest łańcuszek o diamentowanych kuleczkach, uroczo połyskujący i mieniący się na szyi.

15. Bismarck

To, co wyróżnia splot Bismarck to pasowy układ owalnych ogniw, które rzędami łączą się w szerokie kompozycje wykorzystywane szczególnie do tworzenia bransoletek. To bardzo efektowny rodzaj biżuterii, chętnie wybierany również przez mężczyzn. Bismarck to nazwisko “żelaznego” kanclerza Niemiec (Otto von Bismarck), który rozpowszechnił ten wzór łańcuszka, stąd nazwa splotu.

16. Mona Lisa (Nonna)

Wyjątkowość splotu Mona Lisa wynika z układu i rodzaju ogniw w kompozycji - małe oczka przeplatają się z większymi a dodatkowo większe ogniwa mają w sobie mniejsze. Całość jest skomplikowana a połączenia elementów bardzo ciekawe. Ten kobiecy wzór jest bardzo interesujący i efektowny, pięknie wygląda samodzielnie, bez dodatków.

Inne kombinacje:

• linka z kulkami
• ankier z kulkami
• owal twist
• dodatki w postaci kamieni szlachetnych oprawionych w ogniwa, rodowanie, diamentowanie, oksydowanie niektórych elementów

Długości łańcuszków

Długość łańcuszka czasem sprawia kłopoty - nie zawsze pasuje do sylwetki i nie zawsze współgra z ubiorem. Warto zapoznać się z rozmiarami łańcuszków zanim zdecydujemy się na konkretny model.

Lubisz subtelną biżuterię z delikatnymi zawieszkami? Poznaj regulowane chokery marki Believy i wybierz swój ulubiony.

Czym kierować się przy wyborze łańcuszka? - poradnik

Wybierając łańcuszek warto zdać się na własny gust, ponieważ biżuteria ma służyć użytkownikowi - dodatki, które wybieramy mają nam się podobać, a noszenie biżuterii ma być przyjemnością. Dobrze dobrane akcesoria wzmacniają pewność siebie, wyrażają osobowość i zdobią człowieka według jego osobistego przekonania, a w przypadku pań podkreślają kobiece walory i dodają uroku.

Na co zwrócić uwagę wybierając łańcuszek - wskazówki

• własne upodobania - wybierajmy wzory, które nas interesują, mają to “coś”, co sprawia, że łańcuszek do nas pasuje, wyraża gust i osobowość, reszta to kwestia cech fizycznych i przeznaczenia łańcuszka, a o tym niżej:
• splot i grubość - wybór odpowiedniego splotu wynika z poprzedniego punktu, ale też wiąże się z zastosowaniem łańcuszka, pamiętajmy, że splot decyduje także o trwałości łańcuszka i możliwościach jego użytkowania
• zastosowanie - warto wcześniej przemyśleć w jaki sposób będziemy używać łańcuszka, solo czy w połączeniu z zawieszkami (jakimi ewentualnie?), jak już wiemy nie każdy splot nadaje się do wieszania na nim dodatków
• długość - tutaj znów należy skupić się na własnych preferencjach oraz zastanowić się z jakimi ubraniami zamierzamy łączyć ten rodzaj dodatków
• materiał z jakiego został wykonany
• przeznaczenie - czy łańcuszek ma charakter uniwersalny czy jest to typowo męski bądź damski wzór
• okazja - na koniec decyzja czy nowy łańcuszek ma być dopasowany do konkretnej kreacji czy powinien mieć uniwersalny charakter, pasujący do wielu stylizacji oraz okazji 
• rodzaj zapięcia - przed zakupem sprawdźmy czy rodzaj zapięcia nam odpowiada, czy jest wygodne i solidne
• przedłużenie - dodatkowa opcja, która nie zawsze występuje, ale jeśli wstępuje to podnosi komfort użytkowania

Łańcuszki mogą stanowić samodzielną ozdobę, piękną samą w sobie, która doskonale uzupełnia kobiecą lub męską garderobę. Mogą także stanowić podstawę tworzenia bogatych, urozmaiconych kompozycji biżuteryjnych.

Ty decydujesz, który pasuje do Ciebie. Poczuj pasję bycia sobą!